Gabinet Numizmatyczny został założony w 1883 roku. Skromny początkowo zbiór rozrastał się głównie dzięki hojności prywatnych ofiarodawców, np. Henryka Bukowskiego. Darowizna kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego dokonana w 1903 roku spowodowała radykalną zmianę rangi Gabinetu, który stał się posiadaczem najbardziej reprezentatywnego zbioru monet i medali i banknotów polskich z szeregiem unikatów (np. denar Bolesława Chrobrego Gnezdvn Civitas czy dukat Władysława Łokietka).