Skarbiec Koronny i Zbrojownia

Ekspozycja na parterze w północno-wschodnim narożniku zamku ideowo nawiązuje do mieszczącej się tu niegdyś historycznej instytucji – Skarbca Koronnego, widomego znaku suwerenności Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od w. XIV w Skarbcu przechowywano insygnia władzy królewskiej (korony, berła, jabłka, miecz zw. Szczerbcem, ewangeliarz i tacę, służące w obrzędzie sakry królewskiej), a także rozmaite precjoza i osobliwości, składające się na oficjalny majątek państwa. Równolegle w zamku istniał prywatny skarbiec monarchy, złożony z osobistych insygniów, kosztowności oraz paradnych naczyń. Zasoby Skarbca Koronnego, pomnażane przez dary dyplomatyczne i zapisy monarchów, w tym ogromny legat testamentowy Zygmunta Augusta, nie były ogólnodostępne. Pojedyncze precjoza wyjmowano zeń jedynie przy wyjątkowych okazjach, przede wszystkim na koronacje królewskie. Systematycznie spisywano zawartość Skarbca podczas tzw. lustracji. Pierwszy specjalny publiczny pokaz insygniów odbył się dopiero w r. 1792. Trzy lata później Prusacy włamali się do pomieszczeń Skarbca, rabując prawie doszczętnie jego zawartość.