Xawery Dunikowski: Malarstwo

Bilety
Adres ul. Puławska 113a, Warszawa
Wstęp 0–32 zł
Zespół kuratorski Joanna Torchała

Xawery Dunikowski. Malarstwo to pierwsza wystawa poświęcona tej mniej znanej dziedzinie twórczości Xawerego Dunikowskiego. Obok jego obrazów zostaną na niej zaprezentowane szkice rysunkowe i malarskie artysty, a także fotogramy i fotografie reportażowe autorstwa Zygmunta Szarguta-Szarka oraz Jerzego Langdy. Wystawę poprzedziły szeroko zakrojone prace konserwatorskie. Ekspozycji będzie towarzyszył bogaty program edukacyjny i cykl wykładów.

Dla Dunikowskiego, przede wszystkim rzeźbiarza, malarstwo było ważną częścią działalności artystycznej. Kreował się on na artystę wszechstronnego. W obrazach opowiadał o osobistych uczuciach i przeżyciach, których nie chciał, lub z różnych przyczyn nie mógł, przełożyć na język form rzeźbiarskich. Ładnie bym wyglądał, gdybym nie potrafił malować. Dzięki temu, że umiem malować, potrafię i rzeźbić – twierdził Dunikowski. Obrazy bywały również wyrazem jego miłości i przywiązania do bliskich mu osób, m.in. do córki Marii.

Zainteresowanie malarstwem Dunikowski wykazywał już jako student Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, m.in. uczestniczył w plenerach malarskich Jana Stanisławskiego. Pierwsze obrazy wystawił w Paryżu w 1915 roku, a w latach 30. XX wieku coraz częściej prezentował je publicznie. W 1938 roku poświęcił im niemal całą wystawę w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki. Ówczesna prasa podkreślała sensacyjność tego wydarzenia, a malarska twórczość Dunikowskiego była dla publiczności prawdziwym zaskoczeniem. Po II wojnie światowej, znużony kontrowersjami wokół swoich pomników, Dunikowski coraz częściej zwracał się ku malarstwu. Przykładem twórczości z lat 1948–1955 jest cykl poświęcony traumatycznym przeżyciom artysty w Auschwitz. Należą do niego m.in. płótna zatytułowane: Boże Narodzenie w Oświęcimiu w 1944 roku (1950), Orkiestra (1955), Ruszty (1955), Droga do wolności (ok. 1955). Cykl Oświęcim jest wyjątkową i dramatyczną opowieścią więźnia obozu o zbrodniach, których był świadkiem. Echa przeżyć wojennych, których głównym przesłaniem jest ostrzeżenie przed bezsensem walki zbrojnej i wojną nuklearną, znalazły odbicie w płótnach z lat 50. w cyklach: Muzyka, Kaktusy i Kompozycje abstrakcyjne. Artysta w liczne podróże zawsze zabierał szkicowniki i akcesoria malarskie. Zapamiętale rysował i malował pejzaże z Krynicy, Juraty i innych odwiedzanych miejsc oraz portrety spotykanych tam osób. W 1957 roku w Nieborowie zafascynowały go prehistoryczne rzeźby w tamtejszym parku. Poświęcił im cykl malarski Baby Nieborowskie. Równocześnie pracował nad symboliczną kompozycją Człowiek w kosmosie (Człowiek w przestworzu). To jedno z najważniejszych dzieł w twórczości Dunikowskiego, będące wyrazem tęsknoty i dążeń artysty do ujęcia, jak sam mówił: zagadki bytu tej tajemniczej, nieznanej nam istoty. Pomimo tak istotnej roli tego dzieła w całej twórczości artysty obraz od sześćdziesięciu lat nie był prezentowany publicznie.

© 2024 GoOut